18 વર્ષ પહેલા ઈઝરાયલ-હિઝબુલ્લાહ લડી ચૂક્યા છે ભીષણ યુદ્ધ, 34 દિવસ સુધી ચાલ્યો હતો સંઘર્ષ
Hezbollah: લેબનોનમાં ઈઝરાયલના હુમલાએ 2006ના જુલાઈ યુદ્ધની યાદોને તાજી કરી દીધી છે, જ્યારે લગભગ 34 દિવસ સુધી ચાલેલા યુદ્ધમાં લગભગ 1200 લેબનીઝ નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. પરંતુ સોમવારે ઈઝરાયલના હુમલામાં એક જ દિવસમાં લગભગ 500 લોકોના મોત થયા છે અને 1600થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. જો ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ વચ્ચે સંઘર્ષ આમ જ ચાલતો રહ્યો તો આ આંકડો 2006ના ભયાનક યુદ્ધમાં થયેલા નુકસાન કરતા ઘણો વધારે હોઈ શકે છે.
ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ વચ્ચે તણાવનો દાયકાઓથી લાંબો ઈતિહાસ છે. ઈરાન સમર્થિત શિયા બળવાખોર સંગઠન હિઝબુલ્લાહની રચના 1980ના દાયકામાં થઈ હતી. લેબનોનનો દક્ષિણ વિસ્તાર ઈઝરાયલી સૈન્યના કબજા હેઠળ હતો. જેની જવાબદારી હિઝબુલ્લાહને આપવામાં આવી હતી જેથી તેને ભગાડવામાં આવે. 90ના દાયકામાં બંને વચ્ચે અનેક તકરાર થઈ હતી. પરંતુ 2006માં પહેલીવાર ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ સીધી યુદ્ધમાં ઉતર્યા હતા. બંને વચ્ચે 34 દિવસ સુધી ચાલેલા આ યુદ્ધને જુલાઈ યુદ્ધ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
2006માં ઈઝરાયલ-હિઝબુલ્લાહ શા માટે અથડામણ થઈ?
12 જુલાઈ, 2006ના રોજ, હિઝબોલ્લાહ લડવૈયાઓએ સરહદ પારના દરોડા દરમિયાન ઈઝરાયલી દળો પર હુમલો કર્યો. આ હુમલામાં 3 ઈઝરાયલ સૈનિકો માર્યા ગયા હતા. જ્યારે 2ને બંધક બનાવવામાં આવ્યા હતા. હિઝબુલ્લાહે ઈઝરાયલની જેલમાં બંધ પેલેસ્ટિનિયન કેદીઓને મુક્ત કરવાના બદલામાં આ સૈનિકોને મુક્ત કરવાની શરત મૂકી હતી. તત્કાલીન ઈઝરાયલના વડા પ્રધાન અહદ ઓલમર્ટે હિઝબુલ્લાહની આ હિંમતને ‘યુદ્ધનું કૃત્ય’ ગણાવ્યું હતું અને આ પછી બંને વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ શરૂ થયું.
ઈઝરાયલે રનવે પર બોમ્બનો વરસાદ કર્યો હતો
બીજા દિવસે ઈઝરાયલના ફાઇટર પ્લેન્સે લેબનોનના એકમાત્ર એરપોર્ટના રનવે પર બોમ્બમારો કર્યો. જ્યારે હિઝબુલ્લાહે પણ ઈઝરાયલના ઉત્તરીય વિસ્તારોમાં રોકેટ છોડવાનું શરૂ કર્યું. આ દરમિયાન હિઝબુલ્લાહના એક રોકેટે ઈઝરાયલના નૌકાદળના જહાજને નિશાન બનાવ્યું હતું, જેનાથી ઈઝરાયલ સ્તબ્ધ થઈ ગયું હતું. ઈઝરાયલે બેરુતમાં હિઝબુલ્લાહના મુખ્યાલયને નષ્ટ કરીને હિઝબુલ્લાહના ચીફ હસન નસરાલ્લાહને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. પરંતુ તે સફળ થયો ન હતો.
નસરાલ્લાહને મારવા માટે 23 ટનનો બોમ્બ!
અલ-જઝીરાના અહેવાલ મુજબ, યુદ્ધની વચ્ચે, 19 જુલાઈના રોજ ઈઝરાયલે બેરુતના દક્ષિણી વિસ્તાર પર લગભગ 23 ટન બોમ્બમારો કર્યો. આટલા ભારે બોમ્બ ધડાકાનો હેતુ નસરાલ્લાહને ખતમ કરવાનો હતો. યુદ્ધના પહેલા અઠવાડિયામાં, હિઝબુલ્લાહએ ઈઝરાયલ પર લગભગ 100 રોકેટ છોડ્યા હતા.
આ પણ વાંચો: યુપીમાં ઢાબા-રેસ્ટોરન્ટની થશે તપાસ, કામ કરનારાઓનું પણ વેરિફિકેશન; યોગી સરકારે આપ્યા આદેશ
એવું માનવામાં આવે છે કે આ યુદ્ધમાં હિઝબુલ્લાહ ઈઝરાયલે વિચાર્યું હતું તેના કરતા વધુ શક્તિશાળી સાબિત થયું. આ દરમિયાન ઈઝરાયલે દક્ષિણ લેબનોનના કાનામાં હવાઈ હુમલો કર્યો. આ હુમલામાં લગભગ 60 લોકોના મોત થયા, જે લોકો માર્યા ગયા તેમાં મોટાભાગના બાળકો હતા જેઓ હુમલા સમયે ઊંઘી રહ્યા હતા. આ પછી હજારો પ્રદર્શનકારીઓએ બેરૂતમાં યુએન બિલ્ડિંગની બહાર વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું. પશ્ચિમી દેશો તેમજ યુએન અને આરબ દેશોએ આ બોમ્બ ધડાકાની ટીકા કરી હતી.
ઇઝરાયલી સેના ગ્રાઉન્ડ એટેક
આ પછી 31 જુલાઈના રોજ અમેરિકી વિદેશ મંત્રી અને ઈઝરાયલના વડાપ્રધાનની બેઠક બાદ દક્ષિણ લેબનોન પર 48 કલાક માટે હવાઈ હુમલાઓ બંધ કરી દેવામાં આવ્યા હતા. આ દરમિયાન અમેરિકાના તત્કાલીન વિદેશ મંત્રીએ એક સપ્તાહમાં કાયમી યુદ્ધવિરામની સંભાવના વ્યક્ત કરી હતી. પરંતુ ઈઝરાયલની સુરક્ષા કેબિનેટે સેનાને ગ્રાઉન્ડ એટેકની પરવાનગી આપી હતી.
2 ઓગસ્ટના રોજ હિઝબુલ્લાહે એક જ દિવસમાં ઈઝરાયલ પર 230 થી વધુ રોકેટ છોડ્યા હતા. જેમાંથી ઘણા ઈઝરાયલની અંદર લગભગ 70 કિલોમીટર સુધી પડ્યા હતા. આ હુમલાઓમાં ઓછામાં ઓછા 8 ઈઝરાયલી નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. તે જ સમયે, હિઝબુલ્લાહના વડાએ ઈઝરાયલને ચેતવણી આપી હતી કે જો તે હવે બેરૂત પર બોમ્બમારો કરશે તો તેના લડવૈયાઓ તેલ અવીવ પર રોકેટ છોડશે.
યુએનએ યુદ્ધ રોકવાનો ઠરાવ પસાર કર્યો
7 ઓગસ્ટ, 2006ના રોજ ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધને રોકવા માટેના પ્રયાસો તીવ્ર થવા લાગ્યા. યુએનએસસીએ કોઈપણ વિલંબ કર્યા વિના આ યુદ્ધને રોકવાનો ઠરાવ પસાર કર્યો. લેબનીઝ સરકારે કહ્યું કે જો ઈઝરાયલ દક્ષિણ લેબનોનમાંથી તેના સૈનિકોને હટાવવાનું શરૂ કરશે તો તે આ ભાગમાં તેના 15,000 સૈનિકો તૈનાત કરશે.
હિઝબુલ્લાહે યુએન યુદ્ધવિરામ પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો હતો પરંતુ લેબનીઝ સરકારી સૈનિકોની તૈનાતીને સમર્થન આપ્યું હતું. હિઝબુલ્લાહની ચેતવણી છતાં ઈઝરાયલે લેબનોનમાં હુમલા ચાલુ રાખ્યા અને બેરૂતમાં પણ હુમલા કર્યા. જો કે થોડા દિવસો પછી ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ યુદ્ધને રોકવા માટે સંમત થયા હતા. પરંતુ બંને પક્ષોએ યુદ્ધ સમાપ્ત કરવા માટે યુએનના ઠરાવને સ્વીકારવાની શરત પણ મૂકી હતી.
2006નું યુદ્ધ કોણ જીત્યું?
14 ઓગસ્ટના રોજ, યુએનના ઠરાવ અનુસાર, ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ વચ્ચે યુદ્ધવિરામ અમલમાં આવ્યો. સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, આ યુદ્ધમાં લગભગ 250 હિઝબુલ્લાહ લડવૈયાઓ સહિત 1200 લેબનીઝ નાગરિકો માર્યા ગયા. 121 ઈઝરાયલ સૈનિકો અને 44 નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. એવું કહેવાય છે કે આ યુદ્ધ માટે ઈઝરાયલ દ્વારા નિર્ધારિત લક્ષ્યોમાંથી એક પણ લક્ષ્ય પ્રાપ્ત થયું નથી. ઈઝરાયલનો ઉદ્દેશ્ય ઈઝરાયલના સૈનિકોને કોઈપણ શરત વિના મુક્ત કરવાનો અને હિઝબુલ્લાહની લડાઈ ક્ષમતાને નષ્ટ કરવાનો હતો. પરંતુ તે આમ કરવામાં સફળ રહ્યો ન હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે આ યુદ્ધમાં હિઝબુલ્લાહ અને તેના દળો વિશે ઈઝરાયલનું આકલન ખોટું સાબિત થયું હતું.
2008 માં ઈઝરાયલે પાંચ લેબનીઝ કેદીઓને મુક્ત કર્યા અને હિઝબુલ્લાહ દ્વારા બંધક બનાવાયેલા બે ઈઝરાયલી સૈનિકોના મૃતદેહોના બદલામાં 199 લડવૈયાઓના મૃતદેહ સોંપ્યા. આ રીતે ઈઝરાયલ અને હિઝબુલ્લાહ વચ્ચેનું પ્રથમ અને ભીષણ યુદ્ધ સમાપ્ત થયું. પરંતુ બંને વચ્ચે તણાવ અને સંઘર્ષ હજુ પણ ચાલુ છે.
