ફ્રીઝ વગર ઘી બગડતું નથી પણ માખણ કેમ ફ્રીઝ વગર બગડે છે? જાણો કારણ

Ghee: ઘી અને માખણ બંને દૂધમાંથી બને છે. જો કે, બંનેના ગુણધર્મો અને તાસીરમાં ઘણો તફાવત છે. આ જ કારણ છે કે તેમને રાખવાની રીત પણ અલગ છે. દાખલા તરીકે, ઘીને લાંબા સમય સુધી રેફ્રિજરેશન વગર સુરક્ષિત રાખી શકાય છે, જ્યારે માખણને રેફ્રિજરેટરની બહાર રાખવામાં આવે તો તે ઝડપથી બગડી શકે છે. ચાલો તમને જણાવીએ કે આવું કેમ થાય છે.

દૂધમાંથી બને છે બંને વસ્તુ
ઘી માખણમાંથી બનાવવામાં આવે છે. ઘી બનાવવા માટે, માખણને ગરમ કરવામાં આવે છે અને તેમાં હાજર તમામ પાણીને દૂર કરવામાં આવે છે, જેના કારણે તે શુદ્ધ ચરબીમાં ફેરવાય છે. જ્યારે માખણ બનાવવામાં આવે છે, ત્યારે તેમાં પાણીની નજીવી માત્રા રહે છે. આ તે છે જે તેને બગડતા અટકાવે છે. આ સિવાય ઘીમાં હાજર ફેટી એસિડ્સ તેને લાંબા સમય સુધી સાચવી રાખે છે. જો સરળ ભાષામાં સમજાવીએ તો ઘીમાં હાજર આ ગુણો તેને રેફ્રિજરેટરની બહાર પણ લાંબા સમય સુધી ઓક્સિડેશનથી સુરક્ષિત રાખે છે.

માખણમાં આવું હોય
માખણની વાત કરીએ તો તેમાં 80 ટકા ફેટ અને 16-20 ટકા પાણી હોય છે. માખણમાં પાણીનું પ્રમાણ વધુ હોવાથી તેમાં બેક્ટેરિયા અને ફૂગનો વિકાસ થવા લાગે છે, જેના કારણે માખણ ઝડપથી બગડી જાય છે. માખણમાં રહેલા પાણી અને દૂધના ઘન પદાર્થો તેને બેક્ટેરિયા માટે વધુ સંવેદનશીલ બનાવે છે, ખાસ કરીને જ્યારે તેને ફ્રીજની બહાર રાખવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો: દુનિયાનું એકમાત્ર એવું મંદિર જેના નિર્માણમાં ઘીનો ભરપૂર ઉપયોગ થયો હતો

પ્રક્રિયા આવી થાય છે
સામાન્ય તાપમાને, માખણમાં ઓક્સિડેશન ઝડપથી થાય છે અને માખણ ઝડપથી બગડે છે. ઓક્સિડેશન એક એવી પ્રક્રિયા છે જેમાં ઓક્સિજનના સંપર્કમાં આવ્યા પછી ચરબી બગડી જાય છે. એટલે કે, વસ્તુઓમાં પાણીનું પ્રમાણ જેટલું વધારે હશે, તેટલી જ ઝડપથી તેમાં ઓક્સિડેશન થશે. આ જ કારણ છે કે ઘીની સરખામણીમાં માખણ બહાર છોડવામાં આવે તો તે ઝડપથી સડે છે.