સુનિતા વિલિયમ્સ માટે પૃથ્વી પર પગ મૂકવો સરળ નહીં હોય, સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે

Sunita Williams Butch Wilmore Return: નાસાના અવકાશયાત્રીઓ સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોરના પૃથ્વી પર પાછા ફરવાના સમાચાર પર ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વ નજર રાખી રહ્યું છે. સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના ક્રૂમેટ્સ 9 મહિનાથી વધુ સમયથી ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન (ISS) પર ફસાયેલા છે. હવે બંને અવકાશયાત્રીઓ પૃથ્વી પર પાછા ફરી રહ્યા છે. જેના કારણે લોકોમાં ખુશીનો માહોલ છે. જોકે, સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના સાથીઓને પૃથ્વી પર આવ્યા પછી પણ ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં રહેવાથી અવકાશયાત્રીઓના શરીરમાં ઘણા ફેરફારો થાય છે. આવી સ્થિતિમાં તેમને સામાન્ય થવામાં ઘણા મહિનાઓ લાગી શકે છે.

નિષ્ણાતો કહે છે કે અવકાશમાં લાંબો સમય વિતાવ્યા પછી અવકાશયાત્રીઓના શરીરમાં મોટા ફેરફારો જોઈ શકાય છે. શરીરમાં આ ફેરફારો અવકાશમાં ગુરુત્વાકર્ષણના અભાવને કારણે થાય છે. જેના કારણે ચાલવામાં, બેસવામાં, બોલવામાં કે જોવામાં પણ તકલીફ પડી શકે છે. ઘણી વખત આવી સ્થિતિમાં હૃદય સંબંધિત સમસ્યાઓ પણ થવા લાગે છે. આવી સ્થિતિમાં સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોરને સ્વસ્થ થવામાં મહિનાઓ અને વર્ષો લાગી શકે છે.

ચાલવામાં અને બેસવામાં સમસ્યા થઈ શકે છે
નાસાના અવકાશયાત્રી લેરોય ચિયાઓએ જણાવ્યું હતું કે સુનિતા વિલિયમ્સ અને બુચ વિલ્મોરને પૃથ્વી પર આવ્યા પછી ચાલવામાં સમસ્યા થશે. આને ‘બેબી ફીટ’ કહેવામાં આવે છે. જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં રહે છે, ત્યારે તેના પગની જાડી ઉપરની ચામડી ખોવાઈ જાય છે. તેમના પગ નાના બાળકોની જેમ નરમ અને નબળા પડી જાય છે. ગુરુત્વાકર્ષણના અભાવે પગ નબળા પડવા લાગે છે અને ચાલવામાં અને સંતુલન જાળવવામાં મુશ્કેલી પડે છે.

હાડકાં નબળા પડી જાય છે
9 મહિના સુધી અવકાશમાં રહ્યા પછી સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના સાથીઓને હાડકાં અને સ્નાયુઓમાં ફેરફાર જોવા મળશે. અવકાશમાં રહેવાથી સ્નાયુઓ અને હાડકાં નબળા પડે છે. અવકાશયાત્રીઓને પણ હાડકાની ઘનતામાં ઘટાડો થાય છે. જેના કારણે હાડકાં તૂટવાનું જોખમ પણ વધી જાય છે. નાસા અનુસાર અવકાશમાં એક મહિનો વિતાવવાથી તમારા શરીરમાં હાડકાની ઘનતા 1 ટકા ઓછી થઈ જાય છે. જે સુનિતા વિલિયમ્સ માટે 9 ટકાથી વધુ હોત. આવી સ્થિતિમાં હાડકાના ફ્રેક્ચરનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધી જાય છે.

આંખની સમસ્યાઓ
વિલિયમ્સ અને વિલ્મોરને પણ દ્રષ્ટિની સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. કેટલાક અવકાશ નિષ્ણાતો કહે છે કે આ લોકો સ્પેસફ્લાઇટ એસોસિએટેડ ન્યુરો-ઓક્યુલર સિન્ડ્રોમ (SANS) નામના વિકારથી પીડિત હોઈ શકે છે. જેમાં મગજમાં પ્રવાહીનું પ્રમાણ વધે છે. જેના કારણે દ્રષ્ટિ ગુમાવી શકાય છે અને આંખની કીકીના આકારમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. જોવામાં મુશ્કેલી પડી શકે છે.

હૃદય માટે ખતરો
વિલિયમ્સ અને વિલ્મોર લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં રહેવાથી તેમના હૃદય માટે ખતરો ઉભો થઈ શકે છે. તેમના હૃદયના કદમાં ફેરફાર થઈ શકે છે. જેના કારણે હૃદય સંબંધિત અનેક પ્રકારની સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી શકે છે. “અવકાશમાં હૃદય એટલું સખત કામ કરતું નથી, જેના કારણે સ્નાયુઓનું નુકસાન થઈ શકે છે જેના પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા પછી ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે,” નાસા ખાતે કાર્ડિયોવાસ્ક્યુલર ઇમેજિંગ અને અલ્ટ્રાસાઉન્ડના મૂર ચેર અને અભ્યાસના વરિષ્ઠ લેખકના મુખ્ય વૈજ્ઞાનિક જેમ્સ થોમસે જણાવ્યું હતું.

નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ
વિલિયમ્સના નવ મહિના અવકાશમાં રહેવાથી તેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી પડી હશે, જેના કારણે તેઓ બીમારી માટે વધુ સંવેદનશીલ બન્યા હશે. નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિને કારણે, વિલિયમ્સ અને વિલ્મોરને રોગોનું જોખમ વધુ હોઈ શકે છે.

માનસિક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ
પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા પછી સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના સાથીઓને પણ ઘણી માનસિક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડશે. અવકાશમાં લાંબો સમય વિતાવ્યા પછી આ લોકોએ પૃથ્વી પર પાછા અનુકૂલન સાધવું પડશે. આનાથી ચિંતા, હતાશા અને ખોવાઈ જવાની લાગણી થઈ શકે છે. સામાન્ય જીવન જીવવા માટે તેમને ઘણો સંઘર્ષ કરવો પડી શકે છે.

પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા પછી સુનિતા વિલિયમ્સ અને તેના સાથી માટે ફરીથી જીવન શરૂ કરવું મુશ્કેલ બની શકે છે. સુનિતા વિલિયમ્સ અને વિલ્મોર અવકાશમાં નવ મહિનાથી વધુ સમય વિતાવ્યા પછી પરત ફરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં પૃથ્વી પર પાછા ફર્યા પછી બંનેને નબળાઈ, ચક્કર, ચાલવામાં મુશ્કેલી અને બોલવામાં મુશ્કેલીનો સામનો કરવો પડી શકે છે. સામાન્ય જીવનમાં પાછા ફરવામાં મહિનાઓ લાગી શકે છે.