વરસાદમાં વાદળ ગરજવા અને વીજળી થવાનું શું છે રહસ્ય?
Monsoon 2024: વરસાદની ઋતુમાં વીજળી પડવાના કિસ્સાઓ વારંવાર બનતા હોય છે. ગર્જનાનો જોરદાર અવાજ સાંભળીને બધા ડરી જાય છે. ક્યારેક તે ખૂબ જ ખતરનાક બની જાય છે અને જો તે જમીન પર પડે તો જીવલેણ બની જાય છે. તે જ્યાં પણ પડે છે, ત્યાં તે તબાહી મચાવી દે છે. વરસાદ દરમિયાન, વાદળો વચ્ચે વીજળી ઘણીવાર ગર્જના સાથે આવે છે. ક્યારેક તેના પડવાને કારણે વ્યક્તિ ઘાયલ થાય છે, તો ક્યારેક તેની સાથે અથડાવાથી તેનું મૃત્યુ થાય છે. વરસાદના વાતાવરણમાં વીજળી પડવાની ઘટનાઓ વધુ જોવા મળે છે. આવી સ્થિતિમાં, શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે વાદળો વચ્ચે વીજળી કેવી રીતે ઉત્પન્ન થાય છે?
વાદળોમાં રહેલા બરફના ખૂબ જ નાના કણો સ્ફટિકના રૂપમાં હોય છે. તેઓ એકબીજા સામે ઘસવાનું શરૂ કરે છે. આ ઘર્ષણને કારણે પાણીના આ કણો ચાર્જ થઈ જાય છે. આમાંના કેટલાક કણો સકારાત્મક ઊર્જાના હોય છે અને કેટલાક નકારાત્મક ઊર્જાના હોય છે. જ્યારે આ સકારાત્મક અને નકારાત્મક ઉર્જા કણો એકબીજા સાથે અથડાય છે, ત્યારે વીજળી ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે તેઓ મોટા જથ્થામાં અથડાય છે, ત્યારે વીજળી એટલી તેજસ્વી ચમકે છે કે તે સમગ્ર આકાશને પ્રકાશિત કરે છે.
આ પણ વાંચો: પ્રથમ વરસાદે રાંદેરનો કોઝવે ઓવરફ્લો, ભયજનક સપાટી વધતા પોલીસ બંદોબસ્ત
વાદળો શા માટે ગર્જના કરે છે?
ખરેખર, વીજળી હોય ત્યારે જ ગર્જના સંભળાય છે. એટલે કે ગર્જનાનો આખો શ્રેય વીજળીને જાય છે. જ્યારે વાદળોમાં વીજળી બને છે, ત્યારે તે તેમનામાં અત્યંત જોખમી ગરમીનું કારણ બને છે. આ ગરમી સમગ્ર વાદળોમાં ઝડપથી ફેલાય છે. જેના કારણે વાદળોમાં હાજર લાખો પરમાણુઓ એકબીજા સાથે અથડાવા લાગે છે. તેમની અથડામણ ખતરનાક ગર્જના પેદા કરે છે. જો કે, તમે કદાચ નોંધ્યું હશે કે પહેલા આપણે આકાશમાં વીજળી જોઈએ છીએ. ત્યાર બાદ ગર્જનાનો અવાજ સંભળાય છે. આનું કારણ એ છે કે પ્રકાશની ગતિ અવાજની ગતિ કરતાં વધુ ઝડપી છે.
મેઘધનુષ્ય શું છે અને તે કેવી રીતે રચાય છે?
ઘણી વખત આકાશમાં સુંદર 7 રંગીન ધનુષ્ય આકાર જોવા મળે છે. તેને ઇન્દ્ર ધનુષ અથવા મેઘધનુષ કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે આ મેઘધનુષ્ય વરસાદના દિવસોમાં જ દેખાય છે. વરસાદના દિવસોમાં સૂર્યના કિરણો પાણીના ટીપા સાથે અથડાઈને 7 રંગોમાં વહેંચાઈ જાય છે. આ મેઘધનુષ્ય છે. આમાં સફેદ પ્રકાશનું કિરણ સાત રંગોનું બનેલું છે. આવી સ્થિતિમાં જ્યારે સૂર્યના કિરણો પાણીના લાખો નાના ટીપાં સાથે અથડાય છે, ત્યારે તે તેમના મૂળ સાત રંગોમાં વિભાજિત થાય છે. આ વૈજ્ઞાનિક પ્રક્રિયાને પ્રકાશનું વિક્ષેપ અથવા પ્રકાશના કિરણોનું વિતરણ કહેવામાં આવે છે.
