આગામી અઠવાડિયામાં આવશે ‘One Nation-One Election’ પર રિપોર્ટ

One Nation-One Election: ગત વર્ષથી ચાલી રહેલ ‘One Nation-One Election’ પરનું આંદોલન આગામી સપ્તાહથી વધુ ઉગ્ર બનશે. એવું સામે આવ્યું છે કે કાયદા પંચ આ મુદ્દે પોતાનો રિપોર્ટ આવતા અઠવાડિયે કેન્દ્ર સરકારને સુપરત કરી શકે છે. એટલું જ નહીં, શક્ય છે કે વર્ષ 2029માં જ્યારે ચૂંટણીઓ યોજાશે ત્યારે તે ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ના ખ્યાલ પર યોજવામાં આવે. ખરેખમાં આ અહેવાલમાં, કાયદા પંચ બંધારણમાં સુધારો કરવા અને વર્ષ 2029ના મધ્ય સુધીમાં દેશભરમાં લોકસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ અને સ્થાનિક સંસ્થાઓની ચૂંટણીઓ કરાવવાની ભલામણ કરી શકે છે.

બંધારણમાં નવું પ્રકરણ ઉમેરવાની ભલામણ
મળતી માહિતી અનુસાર જસ્ટિસ (નિવૃત્ત) રિતુ રાજ અવસ્થીની અધ્યક્ષતામાં કામ કરી રહેલું કમિશન એક સાથે ચૂંટણીને લઈને બંધારણમાં નવો અધ્યાય ઉમેરવા માટે સુધારાની ભલામણ કરશે. આ ઉપરાંત, પેનલ આગામી પાંચ વર્ષમાં ત્રણ પગલામાં વિધાનસભાની શરતોને સુમેળ કરવાની પણ ભલામણ કરશે. હવે જો આ રીતે જોવામાં આવે તો કાયદા પંચ જે યોજના આપવા જઈ રહ્યું છે તે મુજબ આ પછી મે-જૂન 2029માં પહેલી ‘એક દેશ એક ચૂંટણી’ યોજાશે તેવી યોજના છે. તમને જણાવી દઈએ કે 19મી લોકસભાની ચૂંટણી વર્ષ 2029માં યોજાવાની છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, લો કમિશન જે નવા પ્રકરણની ભલામણ કરવા જઈ રહ્યું છે તેમાં સામેલ હશે કે સરકારોની સ્થિરતા, સરકાર પતન અથવા મધ્યસત્ર ચૂંટણીના કિસ્સામાં મિશ્ર વચગાળાની સરકારની રચના કરી શકાય છે જેથી કરીને શાસન સુવ્યવસ્થિત થઈ શકે. બંધારણીય વ્યવસ્થા જાળવવા માટે. આ સાથે, એકસાથે ચૂંટણીની સ્થિરતા અને લોકસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ, સ્થાનિક સંસ્થાઓ એટલે કે પંચાયતો અને નગરપાલિકાઓની એક જ મતદાર યાદીને લગતા મુદ્દાઓ પણ ઉકેલવામાં આવશે.

તમામ ચૂંટણી એકસાથે કરાવવાની ભલામણ
તેના અહેવાલમાં, કાયદા પંચ દેશભરમાં ત્રણ સ્તરીય ચૂંટણીઓ એટલે કે લોકસભા, વિધાનસભા અને સ્થાનિક સંસ્થાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવાની ભલામણ પણ કરશે. કાયદા પંચ તેના રિપોર્ટમાં જે ભલામણ કરવા જઈ રહ્યું છે તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જો અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ પસાર થવાને કારણે સરકાર પડી જાય છે અથવા સામાન્ય ચૂંટણીમાં ગૃહમાં ત્રિશંકુ જનાદેશ હોય છે, તો આવી સ્થિતિમાં વિવિધ રાજકીય પક્ષોએ સંયુક્ત ગઠબંધન બનાવવું જોઈએ. સરકારની રચનાનો વિચાર કરો. જો સંયુક્ત સરકારની ફોર્મ્યુલા કામ ન કરે તો ગૃહની બાકીની મુદત માટે નવેસરથી ચૂંટણી યોજવી જોઈએ.

શું એસેમ્બલીનો સમયગાળો ત્રણથી છ મહિના ઘટશે?
સૂત્રોએ એમ પણ જણાવ્યું હતું કે કમિશન ભલામણ કરશે કે પ્રથમ તબક્કામાં રાજ્યોની વિધાનસભાઓ પર કાર્યવાહી કરી શકાય, આ માટે વિધાનસભાઓનો સમયગાળો ત્રણ કે છ મહિના જેવા થોડા મહિના ઘટાડવો પડશે. વધુમાં, જો અવિશ્વાસના કારણે સરકાર પડી જાય અથવા ત્રિશંકુ ગૃહ હોય, તો પંચ વિવિધ રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ સાથે “એકતા સરકાર” ની રચના કરવાની ભલામણ કરશે. જો એકતા સરકારની આ ફોર્મ્યુલા કામ કરશે નહીં, તો કાયદાની પેનલ ગૃહની બાકીની મુદત માટે નવી ચૂંટણીની ભલામણ કરશે.

નોંધનીય છે કે કાયદા પંચ સિવાય, પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ રામ નાથ કોવિંદની અધ્યક્ષતામાં એક ઉચ્ચ સ્તરીય સમિતિ પણ બંધારણમાં ફેરફાર કરવા અને વર્તમાન કાયદાકીય માળખું લોકસભા, રાજ્ય વિધાનસભાઓ માટે એકસાથે કેવી રીતે કામ કરે છે તેના પર કામ કરી રહી છે. નગરપાલિકાઓ અને પંચાયતોની ચૂંટણીઓ યોજી શકાય છે. તે તેના રિપોર્ટમાં લો પેનલની ભલામણનો સમાવેશ કરે તેવી શક્યતા છે.

તમને જણાવી દઈએ કે આ વર્ષના અંત સુધીમાં જમ્મુ-કાશ્મીર, મહારાષ્ટ્ર, હરિયાણા અને ઝારખંડમાં વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાવાની છે. આવતા વર્ષે બિહાર અને દિલ્હીમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. આસામ, બંગાળ, તમિલનાડુ, પુડુચેરી અને કેરળમાં 2026માં અને ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, પંજાબ અને મણિપુરમાં 2027માં વિધાનસભા ચૂંટણી યોજાશે. વર્ષ 2028માં નવ રાજ્યો ત્રિપુરા, મેઘાલય, નાગાલેન્ડ, કર્ણાટક, મિઝોરમ, છત્તીસગઢ, મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન અને તેલંગાણામાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે.