RBIએ નથી આપી કોઈ રાહત, નવમી વખત ન બદલાયો રેપો રેટ
નવી દિલ્હી: રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)ની મોનેટરી પોલિસી કમિટી (MPC) એ ફરી એકવાર રેપો રેટમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આ સતત નવમી વખત છે કે તેને સ્થાને રાખવામાં આવ્યું છે. મંગળવારથી શરૂ થયેલી MPCની બેઠકમાં લેવાયેલા નિર્ણયો વિશે માહિતી આપતા RBI ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું કે ફરી એકવાર રેપો રેટને 6.5% પર યથાવત રાખવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. કેન્દ્રમાં નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ત્રીજી વખત સરકારની રચના થયા બાદ આ MPCની પ્રથમ બેઠક અને એકંદરે 50મી બેઠક હતી. દાસે જણાવ્યું હતું કે મોનેટરી પોલિસી કમિટીના છમાંથી ચાર સભ્યોએ પોલિસી રેટ યથાવત રાખવાના નિર્ણયની તરફેણમાં મતદાન કર્યું હતું. રેપો રેટ એક જ રહેવાનો અર્થ એ છે કે તમારી લોનના હપ્તામાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં. રેપો રેટ એ દર છે જેના પર આરબીઆઈ બેંકોને લોન આપે છે. તેના ઘટાડાને કારણે, તમારી હોમ લોન, પર્સનલ લોન અને કાર લોનના હપ્તા ઘટે છે. RBIએ છેલ્લે ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં રેપો રેટમાં ફેરફાર કર્યો હતો. પછી તેમાં 0.25% થી 6.50% વધારો કરવામાં આવ્યો.
દાસે જણાવ્યું હતું કે કમિટીએ વૃદ્ધિ અને ટેકાના ભાવની સ્થિરતાને સુનિશ્ચિત કરવા માટે ફુગાવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં ફુગાવો ઘટવાની ધારણા છે. વૈશ્વિક આર્થિક દૃષ્ટિકોણ અસમાન વિસ્તરણ દર્શાવે છે. કેટલાક દેશોની સેન્ટ્રલ બેંકોએ તેમના નીતિગત વલણને કડક બનાવ્યું છે. વસ્તીવિષયક પરિવર્તન, ભૌગોલિક રાજકીય તણાવ અને સરકારોનું વધતું દેવું નવા પડકારો સર્જી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે 2024-25માં જીડીપી વૃદ્ધિ દર 7.2 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં તે 7.1%, બીજા ક્વાર્ટરમાં 7.2%, ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં 7.3% અને ચોથા ક્વાર્ટરમાં 7.2% રહેવાની ધારણા છે.
મોંઘવારી ક્યારે ઘટશે?
દાસે કહ્યું કે MPCએ ઉદાર વલણ પાછું ખેંચવાનું વલણ જાળવી રાખ્યું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે મોંઘવારી દરમાં વ્યાપક ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે. ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં બેઝ ઇફેક્ટના લાભને કારણે એકંદરે ફુગાવો ઘટી શકે છે. જો કે, તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ફુગાવાના કારણે ખાદ્ય ચીજોના ભાવમાં વધારો હજુ પણ ચિંતાનો વિષય છે. ઘરગથ્થુ વપરાશ માંગમાં પુનઃપ્રાપ્તિને ટેકો આપે છે. તેમણે કહ્યું કે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં છૂટક ફુગાવો 4.5 ટકા રહેવાનો અંદાજ છે. દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસામાં પિક-અપ રિટેલ ફુગાવામાં થોડી રાહત આપે તેવી અપેક્ષા છે. સ્થાનિક માંગમાં વધારાને કારણે ઉત્પાદન પ્રવૃતિઓ સતત વેગ પકડે છે અને સેવા ક્ષેત્રની ગતિ પણ અકબંધ રહે છે. તેમણે કહ્યું કે આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ (AI) જેવી નવી ટેક્નોલોજી વૈશ્વિક અર્થતંત્ર સામે નવા પડકારો ઉભી કરે છે.
આ પણ વાંચો: શેરબજાર સામાન્ય ઘટાડા સાથે ખુલ્યું, ITCએ સૌથી વધુ ઉછાળા સાથે શરૂ કર્યો કારોબાર
રેપો રેટ શું છે?
જો કે, ફુગાવા સંબંધિત ચિંતાઓ અને આર્થિક વૃદ્ધિની મજબૂત ગતિને જોતાં, આ વખતે પણ નીતિગત વ્યાજ દરમાં કોઈ ફેરફારની શક્યતા ઓછી હતી. બ્લૂમબર્ગના સર્વેમાં પણ 43માંથી 42 અર્થશાસ્ત્રીઓએ કહ્યું હતું કે રેપો રેટ યથાવત્ રહેવા જોઈએ. જૂનમાં છૂટક ફુગાવો 5.08 ટકાની ચાર મહિનાની ટોચે પહોંચી ગયો હતો. ખાસ કરીને શાકભાજી અને અન્ય કેટલીક મુખ્ય ખાદ્ય ચીજોના ભાવમાં વધારાને કારણે છૂટક ફુગાવો વધ્યો છે. જુલાઈમાં હોમમેડ ફૂડ મોંઘું થઈ ગયું છે. શાકાહારી થાળી 11% મોંઘી થઈ છે. માંસાહારી થાળીના ભાવમાં 6%નો વધારો થયો છે. ડુંગળી, ટામેટા અને બટાકા જેવા શાકભાજીના ભાવમાં વધારો થવાને કારણે ઘરનો ખાદ્યપદાર્થ ખર્ચ વધી ગયો છે.
જેમ તમે તમારી જરૂરિયાતો માટે બેંકો પાસેથી લોન લો છો, તેવી જ રીતે જાહેર અને વ્યાપારી બેંકો પણ તેમની જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે રિઝર્વ બેંક પાસેથી લોન લે છે. જેમ તમે લોન પર વ્યાજ ચૂકવો છો તેમ બેંકોએ પણ વ્યાજ ચૂકવવું પડે છે. એટલે કે, ભારતીય રિઝર્વ બેંક જે વ્યાજ દરે બેંકોને લોન આપે છે તેને રેપો રેટ કહેવામાં આવે છે. રેપો રેટ નીચો એટલે બેંકોને સસ્તી લોન મળશે. જો બેંકોને સસ્તી લોન મળશે તો તેઓ તેમના ગ્રાહકોને પણ સસ્તી લોન આપશે. એટલે કે જો રેપો રેટ ઘટશે તો તેનો સીધો ફાયદો સામાન્ય લોકોને મળશે. જો રેપો રેટ વધશે તો સામાન્ય માણસની મુશ્કેલીઓ પણ વધી જશે.
