Navratri Day 2: નવરાત્રિનો બીજો દિવસ, જાણો મા બ્રહ્મચારિણીની કથા

Navratri 2024: નવરાત્રીના બીજા દિવસે માતા બ્રહ્મચારિણીની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. પૌરાણિક ગ્રંથોમાં, મા દુર્ગાના આ સ્વરૂપને ભક્તો માટે અનંત ફળદાયી તરીકે વર્ણવવામાં આવ્યું છે. એવી ધાર્મિક માન્યતા છે કે માતા બ્રહ્મચારિણીની પૂજા કરવાથી જીવનમાં ત્યાગ, સદાચાર, સંયમ, ત્યાગ અને તપસ્યા આવે છે. બ્રહ્મચારિણી એટલે તપશ્ચર્યા કરનાર. માતા બ્રહ્મચારિણી તેમના દિવ્ય સ્વરૂપમાં દેવી જ્યોતિર્મયા અને અનંત દિવ્ય છે. માતા રાણીના જમણા હાથમાં માળા અને ડાબા હાથમાં કમંડલ છે. ચાલો જાણીએ મા બ્રહ્મચારિણીની કથા વિશે.

માતા બ્રહ્મચારિણીની વાર્તા
દંતકથા અનુસાર માતા બ્રહ્મચારિણીનો જન્મ તેમના પાછલા જન્મમાં પર્વત રાજા હિમાવાનની પુત્રી તરીકે થયો હતો. માતા બ્રહ્મચારિણીએ ભગવાન શિવને પતિ તરીકે મેળવવા માટે કઠોર તપસ્યા કરી હતી. જેના પરિણામે તે પાતશ્ચારિણી એટલે કે બ્રહ્મચારિણી તરીકે ઓળખાવા લાગી. એવું કહેવાય છે કે માતા બ્રહ્મચારિણીએ હજાર વર્ષ સુધી માત્ર ફળોનું સેવન કર્યું હતું. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે માતા બ્રહ્મચારિણીએ લગભગ 3 હજાર વર્ષ સુધી તૂટેલા બેલપત્રનું સેવન કરીને ભગવાન શિવની પૂજા કરી હતી. આ ક્રમમાં માતા બ્રહ્મચારિણીએ ઉપવાસ કર્યા અને હજારો વર્ષ સુધી તપસ્યા કરી.

• નવ શક્તિઓમાં બીજું સ્વરૂપ બ્રહ્મચારિણી છે
• બ્રહ્મચારિણી એટલે તપનું આચરણ કરનારાં
• આ દેવીનું સ્વરૂપ અત્યંત ભવ્ય અને જ્યોતિર્મય છે
• માતા બ્રહ્મચારિણીનું સ્વરૂપ દ્વિભુજ છે
• માતા એ જમણા હાથમાં જપ માળા ધારણ કર્યું છે
• માતા એ ડાબા હાથમાં કમંડળ ધારણ કર્યું છે
• માતા બ્રહ્મચારિણી ગૌર વર્ણ ધરાવે છે
• સુખ, આરોગ્ય, સિદ્ધિ, વિજયના આશીર્વાદ આપે

માતા બ્રહ્મચારિણીની કથા

તપશ્ચારિણી, અપર્ણા અને ઉમા તરીકે ઓળખાય છે માતા
મા ભગવતીએ શૈલરાજ હિમાવાનને ત્યાં જન્મ લીધો
જેને લીધે તે શૈલપુત્રીના નામે પ્રસિદ્ધ થયાં
મહાદેવને પતિ રૂપે પ્રાપ્ત કરવા ઘોર તપસ્યા કરી
નારદજીના કહેવાથી ભોલેનાથની કઠોર તપસ્યા કરી
દેવીએ પૂરાં 3 હજાર વર્ષ સુધી આવું આકરું તપ કર્યું
જેથી બ્રહ્માચરિણી, તપશ્ચારિણી નામે પ્રસિદ્ધ થયાં
તપસ્યાથી પ્રસન્ન થઈ બ્રહ્માજીએ મનોવાંછિત વરદાન આપ્યું
ફળસ્વરૂપ દેવી ભગવાન ભોલેનાથની પત્ની બન્યા
તપસ્યાનું આચરણ કરનારી એટલે દેવી બ્રહ્મચારિણી
માની પૂજાથી જ્ઞાન, સદાચાર, લગન, એકાગ્રતા પ્રાપ્ત થાય
માની ઉપાસનથી વ્યક્તિ કર્તવ્ય પથથી ભટકતો નથી
મા બ્રહ્મચારિણી લાંબી આયુનું વરદાન આપે છે

પૌરાણિક કથા અનુસાર કઠોર તપસ્યાને કારણે માતા બ્રહ્મચારિણીનું શરીર ક્ષીણ થઈ ગયું હતું. માતા બ્રહ્મચારિણીની તપસ્યાની તમામ દેવી-દેવતાઓ, ઋષિઓએ પ્રશંસા કરી અને કહ્યું કે આજ સુધી આવી તપસ્યા કોઈએ કરી નથી. ઋષિઓએ કહ્યું કે ટૂંક સમયમાં તમને (મા બ્રહ્મચારિણી) ભગવાન શિવ તમારા પતિ તરીકે પ્રાપ્ત થશે. આ કહ્યા પછી અને દેવતાની વિનંતી પર, માતા બ્રહ્મચારિણીએ તેમની કઠોર તપસ્યા બંધ કરી અને પોતાના સ્થાન પર પાછા ફર્યા.

માતા બ્રહ્મચારિણીની કથાનો સાર

મા બ્રહ્મચારિણીની આ કથાનો સાર એ છે કે વ્યક્તિએ પ્રતિકૂળ સંજોગોમાં પણ ક્યારેય ગભરાવું ન જોઈએ. તેના બદલે હિંમતભેર તેનો સામનો કરવો જોઈએ. માતા બ્રહ્મચારિણીની કૃપાથી જ ભક્તોને તેમના તમામ કાર્યોમાં સફળતા મળે છે.

માતા બ્રહ્મચારિણીનો બિજ મંત્ર 

‘ॐ ऐं ह्रीं क्लीं ब्रह्मचारिण्यै नम:।’